Sức khỏe tổng thể của con người phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố trong đó gốc tự do trở thành mối nguy hại hàng đầu gây nên bệnh tật, già nua và lão hóa. Hiểu rõ về gốc tự do giúp bạn ngăn chặn được sự tác động cũng như cải thiện sức khỏe từ làn da đến thể chất. Bài viết này sẽ giải đáp đến bạn gốc tự do là gì và những tác động sâu sắc của chúng đến con người mỗi ngày.
Mục Lục
Gốc tự do là gì?
Gốc tự do là là những nguyên tử có chứa một điện tử chưa ghép đôi. Do sự thiếu hụt số lượng ổn định của các electron lớp vỏ ngoài, chúng luôn tìm kiếm để liên kết với một nguyên tử hoặc phân tử khác nhằm ổn định bản thân. Quá trình này, gây nên tổn thương cho tế bào do sự phá vỡ cấu trúc tế bào, gây rối loạn hoạt động của tế bào và phát triển thành các vấn đề sức khỏe.
Có thể nhận định, gốc tự do được sản sinh một cách tự nhiên như một sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất bình thường, hoặc do tiếp xúc với các chất độc trong môi trường như khói thuốc và tia cực tím. Các gốc tự do có tuổi thọ chỉ bằng một phần giây, nhưng trong thời gian đó có thể làm hỏng DNA, đôi khi dẫn đến đột biến có thể dẫn đến các bệnh khác nhau, bao gồm cả bệnh tim và ung thư.
Gốc tự do sẽ gây phá hủy một tế bào theo quá trình sau đây: sau khi hình thành một gốc tự do chúng gây oxy hóa tế bào khiến tế bào không thể hấp thu dinh dưỡng và thải bã, sau đó gốc tự do tấn công vào ty lạp thể, phá vỡ nguồn cung cấp năng lượng và khiến tế bào chết hoàn toàn.
Có nhiều loại gốc tự do. Ở người, đáng kể nhất là các gốc oxy tự do (các loại oxy phản ứng). Ví dụ bao gồm oxy đơn (khi oxy được “tách” thành các nguyên tử đơn lẻ với các điện tử chưa ghép đôi), hydro peroxit, superoxit và anion hydroxyl.
Nguyên nhân hình thành các gốc tự do
Gốc tự do đến từ đâu, bên trong hay bên ngoài cả thể. Câu trả lời là cả hai đều hình thành nên các gốc tự do. Chúng có thể được tạo ra từ các quá trình trao đổi chất bình thường trong cơ thể, hoặc do tiếp xúc với chất gây ung thư (chất gây ung thư) hoặc các chất có hại khác trong môi trường.
Nội sinh: Cơ thể chúng ta thường tạo ra các gốc tự do trong quá trình phá vỡ các chất dinh dưỡng để tạo ra năng lượng cho phép cơ thể chúng ta hoạt động. Việc sản sinh ra các gốc tự do trong quá trình trao đổi chất bình thường như vậy là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh khác nhau theo tuổi tác, ngay cả khi con người ít tiếp xúc với các chất gây bệnh.
Ngoại sinh: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại mỗi ngày từ môi trường:
- Khói thuốc lá
- Tia cực tím
- Bụi mịn
- Cách hóa chất và hóa chất dùng trong công nghiệp như amiăng và vinyl clorua
- Bức xạ y tế
- Ô nhiễm không khí
- Một số chủng virus
Tác động của gốc tự do lên làn da và cơ thể
Gốc tự do là điều không thể tránh khỏi trong quá trình trao đổi liên tục của tế bào, chúng hình thành và dần gây ra những tác động tiêu cực lên cơ thể, lâu dần các phản ứng tích tụ và phát sinh bệnh tật.
Đối với làn da
Gốc tự do gây phá vỡ màng tế bào, phá hủy tế bào và đứt gãy các collagen, elastin dẫn đến tình trạng lão hóa rất nhanh chóng. Gốc tự do còn kích thích viêm da gây mụn, phá vỡ hàng rào lipid khiến da kém sắc, mất độ đàn hồi và sạm nám. Gốc tự do chính là thủ phạm khiến bạn trông già nua với tốc độ nhanh hơn.
Đối với cơ thể
Thiệt hại đối với các gen trong DNA có thể dẫn đến việc các gen tạo ra các protein không hiệu quả; một số protein này là những người canh gác tính toàn vẹn của DNA.
Một số đột biến này có thể liên quan đến các gen được gọi là gen ức chế khối u . Các gen này mã hóa cho các protein có chức năng sửa chữa các hư hỏng trong DNA hoặc khiến các tế bào bị hư hỏng không thể cứu vãn được sẽ bị loại bỏ thông qua quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình).
Các bệnh lý thường gặp hay sự thúc đẩy từ gốc tự do có thể kể đến như sau: tim mạch, phản ứng viêm, suy giảm hệ thống miễn dịch, đột biến gen, trầm cảm, tiểu đường, ….
Thông thường, gốc tự do sẽ sản sinh mạnh mẽ hơn khi tuổi tác càng lớn hay các hoạt động thường nhật tạo điều kiện thuận lợi cho gốc tự do như tiếp xúc liên tục với ánh nắng, môi trường nhiều ô nhiễm.
Discussion about this post