Mối quan hệ giữa Probiotic và trục Ruột – Da

Những năm gần đây, những nghiên cứu về lợi ích của Probiotic đang được mở rộng, bằng chứng là rất nhiều tài liệu đã đánh giá những đóng góp của hoạt chất này trong quá trình trao đổi chất, điều hòa miễn dịch, lành thương và các tình trạng viêm  nhiễm khác nhau.

Mối quan hệ giữa da và ruột có tính tương đồng về đặc điểm sinh lý thông qua hệ vi sinh vật và sự chuyển hóa. Vậy hãy cùng BSDL tìm hiểu về mối quan hệ và lợi ích của Probiotic dành cho ruột và làn da chúng ta nhé.

Giới thiệu về Probiotic

Sức khỏe con người gắn liền với dinh dưỡng được cung cấp mỗi ngày, những gì chúng ta ăn vào sẽ quyết định phần lớn các vi sinh vật đang sản sinh và tồn tại. Cơ thể con người chứa hàng tỷ vi sinh vật, và chúng được tìm thấy đa dạng nhất nằm ở hệ tiêu hóa. Đây là những vi sinh vật có lợi cho đường ruột với chức năng là bảo vệ ruột trước những chủng sinh vật gây bệnh và duy trì cân bằng môi trường bên trong đường ruột. Trước sự tấn công của vô vàng các tác nhân gây hại từ sinh vật có hại, chúng kéo theo những căn bệnh như xơ vữa động mạch, hội  chứng chuyển hóa, béo phì, bệnh viêm ruột, đái tháo đường, các bệnh truyền nhiễm,…

Vì thế, các vi sinh vật có lợi tồn tại trong cơ thể đặc biệt quan trọng, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra một số loại vi sinh vật có lợi như Lactobacillus (L) và Bifidobacterium (B),…

Vai trò sinh lý của hệ vi sinh vật đường ruột

Cơ thể con người là môi trường sống của hàng tỷ vi sinh vật, Chúng bắt đầu cư trú trong ruột kể từ khi được sinh ra, và là kết quả của quá trình tiến hóa cùng với các tế bào vật chủ, một mối quan hệ cộng sinh được thiết lập giữa vật chủ và  hệ vi sinh vật đường ruột. Trong những năm gần đây, bằng chứng tích lũy cho thấy tác động của hệ vi sinh  vật đường ruột lên đáp ứng miễn dịch của vật chủ bắt đầu từ rất sớm trong cuộc sống.  Các vi sinh vật đường tiêu hóa và các chất chuyển hóa bài tiết của chúng tác động trực  tiếp và gián tiếp lên hệ thống miễn dịch, do đó điều chỉnh cả các thành phần thích ứng và bẩm sinh, đặc biệt là miễn dịch niêm mạc.

Sự rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột dẫn đến sự thay đổi tính thấm của ruột (ruột bị rò rỉ), viêm và rối loạn điều hòa miễn dịch gây ra  sự phát triển của các bệnh truyền nhiễm, viêm, chuyển hóa và tự miễn dịch. Sự phát triển của các khối u dạ dày, gan, tuyến tụy và đại trực tràng và điều chỉnh phản ứng  hóa trị liệu cũng có liên quan đến chứng rối loạn sinh học đường ruột.

Trong sơ đồ là hệ thống phức tạp của hệ vi sinh vật của vật chủ(ruột và da), probiotic giúp khôi phục hệ sinh thái ruột – da khỏe mạnh. Sự tác động qua lại giữa vi sinh vật và đến hệ trục theo hướng gián tiếp hoặc trực tiếp và bằng chứng quan trọng của chúng cho thấy tác  động của sự tương tác đối với các quá trình sinh lý của cơ thể bao gồm cả điều hòa miễn dịch. Tuy nhiên, trên đây chỉ là mô phỏng một phần nhỏ những tác động mà vi sinh vật và hệ trục với nhau, chúng vẫn chưa được khám phá hết. Trong quá trình tác động này luôn diễn ra sự điều chỉnh, nếu xuất hiện sự mất cân bằng sẽ phát sinh ra những bệnh lý.

Ý nghĩa của probiotics đối với các bệnh về da

Là một trong những phát hiện mới của ngành da liễu, sự tác động của probiotics có lợi của việc bổ sung probiotics và prebiotic ở người, từ cải thiện kiểu hình trong cấu  trúc da, thành phần và sự phát triển của tóc đến những thay đổi ở cấp độ phân tử. Các nghiên cứu ngẫu nhiên đã tác dụng chống lão hóa khi sử dụng L. plantarum HY7714 (1010 CFU/ngày trong 12 tuần), được thể hiện  bằng sự cải thiện đáng kể về độ ẩm, độ bóng, độ đàn hồi của da và giảm độ sâu của nếp nhăn. Bên cạnh đó, còn rất nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh da giảm mất nước qua biểu bì và bong tróc, giảm hàm lượng melanin ở má  và độ đàn hồi, cũng như tăng hàm lượng bã nhờn với tác dụng nổi bật ở các nhóm tuổi  trẻ hơn. Các nghiên cứu bổ sung probiotics đường bôi cũng giúp cải thiện rõ rệt các bệnh lý thường gặp như viêm da cơ địa dị ứng, mụn trứng cá, viêm  da tiết bã và loét không lành.

Có đến 19 loài vi khuẩn nhưng phần  lớn quần thể vi khuẩn chỉ giới hạn ở 4 phyla, cụ thể hơn là 51,8% Actinobacteria,  24,4% Firmicutes, 16,5% Proteobacteria và 6,3% Bacteroidetes. Trong bệnh viêm da cơ địa dị ứng (AD), người ta báo cáo rằng Staphylococcus  (S) aureus xâm nhập hàng rào da bằng cách giải phóng các enzym phân giải protein và  modulin α hòa tan trong phenol dẫn đến viêm, nhưng các peptit tự tạo do vi khuẩn da  bình thường tiết ra (tụ cầu âm tính với coagulase) lại ức chế S. aureus hoạt động thông  qua hệ thống điều hòa gen phụ (agr) được điều chỉnh theo cảm ứng số đại diện.

Ở người, hệ sinh vật đối mặt với rất nhiều thách thức từ môi trường và chế độ ăn uống mỗi ngày, (ô nhiễm, hóa chất, thực phẩm,  sữa tắm, hóa mỹ phẩm,…). Trước những tác động không tốt cho hệ vi sinh vật và việc lạm dụng các sản phẩm hệ vi sinh vật mất cân bằng dễ bị vi khuẩn gây bệnh  tấn công, do đó gây ra các rối loạn liên quan đến ruột-da.

Probiotics và mối liên quan đến các vấn đề da

Viêm da cơ địa dị ứng

Eczema xảy ra khi có sự thay đổi chức năng hàng rào da. Vì thế khi bổ sung probiotic các nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng, chỉ sau 1 tháng đã giảm chỉ số mức độ nghiêm trọng. Các nghiên cứu trên chỉ ra rằng tác dụng của probiotic là đặc trưng cho từng loài, mang  lại cả lợi ích phòng ngừa và điều trị bằng cách điều biến miễn dịch và phục hồi khả năng hydrat hóa của da.

Viêm da tiếp xúc

Xảy ra khi làn da gặp phải các chất gây kích ứng, dị ứng dẫn đến phát ban ngứa, mụn nước, v.v. kèm  theo các dấu hiệu viêm. Việc bổ sung probiotic và prebiotic cũng cho thấy tác dụng giảm  quá mẫn tiếp xúc trên mô hình chuột bị viêm da tiếp xúc do dị nguyên.

Vẩy nến

Là một bệnh viêm da gây ra bởi các yếu tố kích hoạt miễn  dịch và môi trường ở những người nhạy cảm có tính di truyền. Những nghiên cứu trong việc điều trị với probiotic cho ra những tác động rất tích cực, làm giảm đáng kể mức độ của các  cytokine tiền viêm thông qua một cơ chế phức tạp.

Mụn trứng cá

Nguyên nhân mụn trứng cá là do viêm, tắc nghẽn hình thành nên những nốt mẩn đỏ, chứa mủ trên da. Căn  nguyên cơ bản liên quan đến việc tăng sản xuất bã nhờn, tăng sừng hóa nang lông/ bong vảy tế bào sừng, mất cân bằng nội tiết tố (androgen) và nhiễm trùng do vi khuẩn  Propionibacterium acnes (hoặc Cutibacterium acnes).

Các chuyên gia thấy rằng, bổ sung sản phẩm chứa probiotics làm giảm tổng số mụn và mức độ mụn và tình trạng viêm  nhiễm cùng với giảm lượng bã nhờn và lipid.

Lão hóa da

Lão hóa da là quá trình đứt gãy collagen và da dần mất đi sự đàn hồi, săn chắc, cùng với đó da khô hơn, dễ hình thành nên các nếp nhăn. Các yếu tố nội sinh và ngoại sinh tác động trực tiếp vào việc đẩy nhanh quá trình lão hóa của làn da.

Các chuyên gia đã tiến hành các nghiên cứu để chỉ ra rằng, việc probiotic chính là yếu tố làm chậm sự lão hóa, đặc biệt dưới tia cực tím, giảm đáng kể sự sụt giảm của collagen tuýp I trên da, giúp da giữ được độ săn chắc và khỏe lâu dài hơn.

Khả năng chữa lành vết thương

Có rất nhiều người mắc các vết thương mãn tính và đều có 12–20 loài vi sinh vật gây bệnh khác nhau trên mỗi vết thương, chủ yếu là S.  aureus và P. aeruginosa tạo thành màng sinh học vết thương mãn tính. Cơ chế mà probiotic hỗ trợ trong quá trình chữa  bệnh vẫn chưa rõ ràng nhưng bao gồm các khả năng như cạnh tranh với vi khuẩn màng  sinh học gây bệnh để lấy chất dinh dưỡng, sản xuất các hợp chất kháng khuẩn, khôi  phục các chất trung gian điều hòa miễn dịch, giảm độ pH của vết thương, và thúc đẩy  quá trình tái kết hợp và hình thành collagen.