Được biết, những bất thường về vị giác và khứu giác có khả năng xảy ra với các bệnh nhân nhiễm COVID-19. Mặt khác, kẽm cũng được sử dụng cho các trường hợp bất thường về vị giác ở người lớn và tiêu chảy ở trẻ em mà không phải do COVID-19 gây ra.

Vậy sự can thiệp của kẽm có được khuyến nghị sử dụng đối với các trường hợp rối loạn vị giác, khứu giác của COVID-19 hay không? Dựa trên nghiên cứu đã được công bố của các nhà khoa học Đại học Oxford (nguồn link dẫn) và tổng kết của Tạp chí dinh dưỡng Nhật (nguồn link dẫn), BSdalieu sẽ chia sẻ các thông tin mới cập nhật về vai trò của khoáng chất quan trọng này.

Mục Lục

1. Thiếu kẽm ở bệnh nhân COVID-19

Kẽm là một trong những vi chất dinh dưỡng thiết yếu tham gia vào nhiều quá trình tế bào như đáp ứng miễn dịch, tổng hợp protein, tăng trưởng và biệt hóa tế bào, và đã được báo cáo là ức chế hoạt động RNA polymerase của corona virus và thể hiện hoạt tính kháng virus trong ống nghiệm. Nó cũng có tác dụng duy trì hàng rào liên kết biểu mô ruột và tham gia vào quá trình điều hòa vận chuyển chất điện giải của ruột.

Các triệu chứng tiêu hóa đã được báo cáo ở 15% bệnh nhân COVID-19, bao gồm tiêu chảy và chán ăn. Các nghiên cứu quan sát đã chỉ ra mối liên quan giữa thiếu kẽm và tình trạng trầm trọng thêm của các bệnh nhân COVID-19.

Ví dụ, trong một nghiên cứu trên bệnh nhân ICU, bệnh nhân thiếu kẽm mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), một tình trạng điển hình của COVID-19 nghiêm trọng, so với những bệnh nhân có nồng độ kẽm bình thường, tỷ lệ mắc bệnh được báo cáo là cao hơn 14 lần. Ngoài ra, bệnh nhân COVID-19 có nồng độ kẽm thấp hơn đáng kể so với nhóm khỏe mạnh, và bệnh nhân thiếu kẽm COVID-19 có biến chứng cao hơn gấp 6 lần so với bệnh nhân COVID-19 mức kẽm bình thường, theo đó thời gian nằm viện kéo dài hơn, xác suất phải điều trị bằng steroid cao hơn.

2. Tiêu chảy liên quan đến COVID-19

Tiêu chảy là một triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân COVID-19, với tỷ lệ 2-50%. Hội chứng hô hấp cấp tính nặng(SARS-CoV-2) do vi rút COVID-19 gây nên, ảnh hưởng đến đường tiêu hóa như thực quản trên, gan và ruột kết. Biểu hiện rõ ràng là SARS-CoV-2 có thể làm tổn thương trực tiếp biểu mô đường tiêu hóa và việc sử dụng kháng sinh chống lại các bệnh nhiễm khuẩn thứ phát có thể gây tiêu chảy.

Trong khi đó, một đánh giá có hệ thống tập trung vào các báo cáo từ các nước đang phát triển cho thấy việc sử dụng kẽm làm giảm thời gian tiêu chảy ở trẻ em khoảng 20%. Hiện nay, sử dụng kẽm trong điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em được coi là một cách tiếp cận hiệu quả về chi phí để rút ngắn thời gian bị bệnh. Với tác động đáng kể của đại dịch COVID-19, có lẽ đã đến lúc phải xem xét liệu chiến lược này có nên được áp dụng cho bệnh tiêu chảy liên quan đến COVID-19 hay không?

3. Rối loạn khứu giác và vị giác liên quan đến COVID-19

Người ta đã báo cáo rằng khoảng 49,8% bệnh nhân COVID-19 bị rối loạn vị giác và khứu giác. Rối loạn khứu giác và vị giác liên quan đến COVID-19 có thể do chính COVID-19 gây ra hoặc có thể liên quan đến việc thiếu kẽm làm giảm mức độ thụ thể khứu giác. Khoang miệng là cửa ngõ để lây nhiễm SARS-CoV-2, và mối quan hệ về vị trí này cũng có thể liên quan đến sự phát triển của chứng khó tiêu.

Ở những bệnh nhân mắc chứng rối loạn tiêu hóa vô căn, dùng kẽm gluconat 140mg /ngày (20 mg/ngày dưới dạng nguyên tố kẽm) trong 3 tháng đã được báo cáo làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của chứng rối loạn tiêu hóa so với giả dược. Có nhiều bằng chứng khác về tính hữu ích của việc bổ sung kẽm.

Người ta đã báo cáo rằng những thay đổi cục bộ trong cân bằng nội môi kẽm của tế bào vị giác miệng xảy ra do nhiễm SARS-CoV-2, có thể là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn khứu giác và vị giác của COVID-19. Dựa trên những phát hiện này, cần xem xét việc sử dụng kẽm đối với các rối loạn khứu giác và vị giác liên quan đến COVID-19. Thiếu kẽm có thể đi kèm với suy dinh dưỡng, trong trường hợp đó, người ta cho rằng có vấn đề với hàm lượng khoáng chất và vitamin khác ngoài kẽm do ăn ít rau và trái cây. Nó có thể làm trầm trọng thêm tiên lượng và khiến quá trình hồi phục chậm hơn.

4. Kế hoạch quản lý sức khỏe cá nhân với kẽm

Cho đến nay, việc sử dụng kẽm điều trị được khuyến cáo chủ yếu cho trẻ em bị viêm phổi và tiêu chảy, và liều lượng của nó không thể được áp dụng trực tiếp để điều trị tiêu chảy ở bệnh nhân COVID-19 người lớn. Liều kẽm cho người lớn bị thiếu là 50-150 mg / ngày, đây là liều lượng hướng dẫn. Tuy nhiên, đề xuất này cần được xem xét lại bằng các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên.

Bất kể mức kẽm nào, cần lưu ý là các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm như tiêm chủng, đeo khẩu trang, và duy trì khoảng cách vật lý là không thể thiếu.

Đối với độc tính và tác dụng phụ của kẽm, thiếu đồng là một mối quan tâm liên quan đến việc sử dụng kẽm vì kẽm cạnh tranh với đồng để hấp thụ. Thiếu máu và giảm chức năng thận có thể xảy ra do thiếu đồng, nhưng có thể sử dụng phương pháp điều trị bằng đồng. Ngoài ra, bổ sung quá nhiều khoáng chất hơn nhu cầu thiết yếu, không chỉ kẽm, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần và đột tử.